Dertig hoogtepunten in 17 maanden Zuid-Amerika

Onze camperreis in Zuid-Amerika in drie etappes is geëindigd in Cartagena, Colombia. Het is tijd om terug te blikken op de meest memorabele plekken in dit continent. 

Eerste etappe, 9 november 2022 tot 23 maart 2023

We bezochten na aankomst in Montevideo drie landen, Uruguay, Argentinië en Chili en legden bijna 14.000 kilometer af in vierenhalve maand. 

1. Fray Bentos

Een van de meest bijzondere stops in Uruguay was in het enorme industriële erfgoed van Fray Bentos, aan de Rio Uruguay. Maar Uruguay had voor ons ook mooie natuur, stranden en de interessante stad Montevideo te bieden.

2. Cabo de Dos Bahias

Een van de mooiste wildkampeerplekken in Argentinië

Er zijn meerdere kolonies van Magelhaens pinguïns. Wij bezochten de kleinere in Cabo de Dos Bahia, waar "slechts" 10.000 broedparen zijn. In de buurt van de pinguïnkolonie vonden we een droomplek aan zee voor de overnachting. 

Aan de oostkust van Argentinië moet je natuurlijk pinguïns zien, maar we vonden de grootste papegaaienkolonie ter wereld, wat verder naar het noorden bij Las Grutas, ook erg de moeite waard. Tegen zonsondergang zorgen de duizenden papegaaien voor een enorm spektakel wanneer ze hun nachtverblijf opzoeken. Het zijn holen in de zachte rots aan het strand die generaties lang zijn uitgehakt. 

3. Pali Aike NP

De eerste stop in Chili was het weinig bezochte vulkanische park Pali Aike. Het stormde krankzinnig hard, maar de ongereptheid van het landschap met zijn vulkaankraters vonden wij imposant. 

4. Torres del Paine NP

Een zeer druk bezocht park is Torres del Paine en dit wordt door vrijwel geen enkele toerist in Chili overgeslagen. Ook hier waaide het enorm hard, zoals in Patagonië gebruikelijk is, maar we genoten volop gedurende de drie dagen die we hier doorbrachten met wandelen. 

5. Perito Moreno

In Argentinië is de Perito Moreno gletsjer een van de absolute hoogtepunten. Iedereen hoopt hier een flink stuk van de gletsjer in het meer te zien vallen, maar wij hadden dat geluk in elk geval niet. Niettemin adembenemend mooi om van zo dichtbij te zien.


6. Fitz Roy

Vanuit het dorp El Chaltén bezochten we het fenomenale Argentijnse park Fitz Roy met zijn spitse, besneeuwde bergtoppen. De wandelingen hier behoren tot de allermooiste die we hebben gedaan. De zuidelijke Andes op de grens van Argentinië en Chili biedt ongelooflijk veel natuurschoon. 

7. Puerto Rio Tranquilo

De Carretera Austral is op zichzelf al een hoogtepunt in Chili, maar een boottochtje naar de marmergrotten bij Puerto Rio Tranquilo is een geweldige extra attractie. 

8. Siete Lagos

De route van de zeven meren in Argentinië was een aaneenschakeling van mooie fotomomenten. 

9. Lanín NP

De vulkaan Lanín zie je vanuit de wijde omtrek, maar het is het mooist met een fraaie araucaria op de voorgrond. 

10. Ischigualasto

Het provinciepark Ischigualasto in Argentinië, oftewel maanvallei, biedt rotsformaties in allerlei vormen en kleuren. En het is een plek waar veel dinoskeletten zijn gevonden. 

Tweede etappe: 5 oktober 2023 tot 19 april 2024, dus ruim zes maanden

We bezochten Argentinië, Chili, Paraguay en Uruguay en reden bijna twaalfduizend kilometer.

11. La Serena

Of we La Serena (Chili) echt een hoogtepunt kunnen noemen, is twijfelachtig. We zijn er zes weken geweest, maar dat was deels gedwongen door technisch malheur aan de auto en vooral de vijf weken die we op een onderdeel hebben moeten wachten. Toch is La Serena een aangename en leuke stad en er valt ook veel te zien, maar niet om er zo lang te blijven als wij hebben gedaan. 

12. Vicuña

De Elqui-vallei met de wijngaarden, de piscoproductie en de leuke centrumplaats Vicuña is ons bijzonder goed bevallen. Het hoogtepunt kwam toen we de bergen inreden en een prachtige sterrenhemel konden bewonderen. Het was een van de meest gedenkwaardige vrije overnachtingsplaatsen.

13. Pan de Azucar

Het Nationale Park Pan de Azucar heeft een van de mooist gelegen campings waar we geweest zijn. Het avondrood aan de Stille Oceaan is wel vaker mooi maar hier was de sfeer ongeëvenaard. Aan de Chileense kust hebben we op veel mooie plekken gestaan, maar deze springt er toch uit.

14. San Pedro de Atacama

De omgeving van San Pedro de Atacama is magisch.

Er komen niet voor niets veel toeristen naar dit dorp in de uitgestrekte Atacamawoestijn. We waren er acht dagen en zagen de ene mooie plek na de andere. Ook de camping hier beviel ons bijzonder. 

De bovenste foto is van de Garganta del Diablo (duivelskeel). De andere hiernaast is van de Valle de la Luna. Het is een nationaal park waar je kunt wandelen in een maanlandschap zogezegd, ook al komen er op de maan geen zandverstuivingen voor.

Het dorp San Pedro zelf is op een aantrekkelijke manier toeristisch.

15. Purmamarca

Eenmaal terug in Argentinië, via de spectaculaire Jama pas, kwamen we in de Humahuaca vallei, met een aaneenschakeling van rode bergen, kloven, maar ook andere veelkleurige landschappen. Deze foto maakten we in de rode heuvels achter het dorp Purmamarca.

Een uur rijden de bergen in vanaf Humahuaca bracht ons bij de veelkleurige bergen die bekend staan onder de naam Hornacal.

En een dag later bezochten we de Cerro Las Señoritas met de overwegende kleuren zwart, wit en rood. 

16. Cafayate

Via Salta en Cachi, over de Ruta 40, kwamen we in Cafayate. Ook daar zijn weer spectaculaire landschappen de bewonderen. Maar ook de weg zelf is een van de mooiste die we deze reis hebben gereden.

17. Sierra de las Quijadas

Het weinig bezochte nationale park Las Quijadas, was voor ons beslist de omweg waard. 

18. San Ignacio

In de bloedhitte bezochten we de Jezuïetenmissie van San Ignacio. De avondlijke licht- en geluidsshow maakte dit bezoek memorabel.

19. Iguazú

Het was een flinke omweg, maar je kunt de Iguazú watervallen moeilijk overslaan. Als je hier voor het eerst bent word je bijna emotioneel van het schouwspel. 

20. Colonia

De historische stad Colonia in Uruguay was het laatste echte hoogtepunt, deze tweede etappe. 

Derde etappe: 29 oktober 2024 tot 25 april 2025, dus zes maanden

We bezochten Uruguay, Argentinië, Chili, Bolivia, Peru, Ecuador en Colombia en reden bijna veertienduizend kilometer.

21. Atlántida

De Nederlandse camping La Chacra Holandesa bezoeken we nu voor de derde keer en het voelt altijd als thuiskomen. Hier spreek je altijd andere overlanders en kun je onbeperkt ervaringen uitwisselen. Het was een mooie start van onze derde etappe.

22. Paso de San Francisco

We reden vrij snel door Argentinië dit keer, om vanaf Fiambalá de Andes over te steken (4800 meter hoog). Pas de tweede poging had succes omdat de eerste keer de grens gesloten bleek. Maar wat een mooie overnachting hadden we op deze plek. 

23. Iquique

Het oude centrum van Iquique bleek ons goed te bevallen, mede door het verblijf van een paar dagen in een prachtig appartement met een geweldig uitzicht op de haven. Daar hoort een glaasje pisco sour bij. Pisco is de nationale drank van Chili. 


24. Sajama

Sajama is het eerste dorp in Bolivia op onze reis. Het is omringd door besneeuwde vulkanen, zoals de Sajama vulkaan. We deden er een mooie wandeling. 

25. Uyuni

De zoutvlakte bij Uyuni biedt een weergaloos schouwspel. Geen enkele toerist in Bolivia wil dit missen, dus ook wij niet. 

Het vulkanische eiland midden in de zoutvlakte behoort tot de meest gefotografeerde plekken in de wereld. Het staat vol met cardones, de beeldbepalende cactussen. In de verte zie je vulkaantoppen die het plaatje compleet maken. 

Als we een absoluut hoogtepunt voor ons derde halfjaar moeten aanwijzen dan is het waarschijnlijk de Salar de Uyuni.

26. La Paz

De grote stad La Paz hebben we vereerd met een vijfdaags bezoek. Er is veel te zien en het openbaar vervoer per kabelbaan maakt de stad extra bijzonder. We bezochten interessante markten, musea en zelfs een natuurpark. We hadden een geweldig appartement met uitzicht over het zuidelijke deel van de stad en zelfs  de verderop gelegen hoogste vulkaan van Bolivia. Het chaotische verkeer hebben we voor lief genomen.

27. Isla del Sol (Titicacameer)

Het autoloze Isla del Sol is een populair uitstapje. Het magische eiland biedt behalve een rijke historie ook gewoon prachtige lunchplekken. 

28. Huacachina

Peru heeft natuurlijk ontelbare bijzondere plekken, waaronder de Cañon de Colca met de condors, Arequipa en de vele opgravingen en natuurlijk de geogliefen van Nasca. We hadden ook mooie plekken aan zee en Lima vonden we ook de moeite van een bezoek waard. Maar het toeristische Huacachina met de enorme duinen rond het meertje vinden we ook het vermelden waard. 

29. Cuicocha

De wandeling rond het kratermeer Cuicocha was een van de hoogtepunten voor ons in Ecuador, maar ook dit land telt stedenschoon, met name Cuenca en Quito, warmwaterbaden en jungle. Het was misschien wel het meest relaxte land deze reis. 

30. Villa de Leyva

Het imposante kasseienplein van Villa de Leyva is een van de meest Colombiaanse plekken. Er waren natuurlijk veel meer hoogtepunten, maar met tien per halfjaar pikken we deze eruit.

Om ons blog vanaf het begin in chronologische volgorde te lezen of door te bladeren, klik op Zuid-Amerika 3 Na elke post klikken op nieuwer post. 

Cartagena (4)

De hoogbouw van Cartagena, gezien vanaf de boot

We schrijven dit op de vooravond van ons vertrek uit Zuid-Amerika. Het afgelopen halfjaar is omgevlogen door de veelheid van indrukken die we hebben opgedaan en het grote aantal landen waar we gereisd hebben, zeven om precies te zijn. Maar we hebben ook weer zin om thuis te zijn en ons gewone leven in Nederland weer op te pakken, ook al zal het nu waarschijnlijk opnieuw voor een halfjaar zijn. Want plannen hebben we ook nu weer. 

De camper staat op het containerschip en zal over een paar dagen al in Rotterdam aankomen. Dat zal meteen ook allerlei bezigheden met zich meebrengen.

Cartagena loopt nu dus voor ons ook ten einde. We hebben vandaag nog een zonsondergangcruise gedaan, oftewel een boottochtje naar een plek waar je de zon mooi onder ziet gaan. Ze proberen je een beetje de illusie te geven van een luxe jacht en we kregen een drankje en hapjes met Caribische muziek voor extra sfeer. Het was een mooie catamaran waar we op voeren. 

We hebben deze dagen ook nog het fort bezocht. Cartagena werd door de Spanjaarden voorzien van verdedigingswerken waaronder een imposant fort. Dat was nodig om piraten en vijandelijke mogendheden buiten de deur te houden. Beroemd is de slag in 1741 tegen de Britten geworden, waarbij Cartagena belegerd werd door 27.000 soldaten en 180 oorlogsschepen. Het was een uitputtingsslag die uiteindelijk door de Spanjaarden, die veruit in de minderheid waren, werd gewonnen. Men zegt vaak dat Zuid-Amerika Spaans spreekt en geen Engels, dankzij deze gewonnen slag. 

Hoe dan ook, het fort is er nog steeds en wordt druk bezocht door toeristen.

Het onneembare fort Castillo de San Felipe de Barajas

Een van de vele oude huizen in Cartagena; de oude stad is een soort openluchtmuseum

Observaties over Zuid-Amerika

Het verkeer

Zuid-Amerika is niet bepaald het meest veilige continent qua verkeer. We hebben drie keer een ernstig ongeluk gezien, waarvan minstens één waarschijnlijk met dodelijke afloop. 
Het verkeersgedrag is ook niet altijd even verantwoordelijk. Er wordt op gevaarlijke punten ingehaald, er wordt veelvuldig rechts ingehaald, er wordt in sommige landen zelden gestopt voor voetgangersoversteekplaatsen en motorrijders en tuktukchauffeurs menen dat ze zich alles kunnen permitteren. 

We zijn deze reis van 17 maanden niet helemaal ongeschonden doorgekomen. Er is parkeerschade aan de achterklep en er zijn wat krasje bijgekomen wegens te smalle doorgangen. Het valt dus erg mee. 

Het meest relaxte verkeer is in Uruguay en ook Argentinië en Chili vielen mee, vooral omdat we daar vaak erg stille wegen hadden. 

Eenmaal werden we aangehouden, wegens de barst in de voorruit, maar na enig aandringen mochten we toch doorrijden. Er zijn afgezien daarvan wel erg veel politiecontroles en soms word je ook gecontroleerd door douaniers of militairen, maar iedereen is altijd correct en vriendelijk, is onze ervaring. 

In alle landen bestaan tolwegen. Die in Uruguay, Chili en Colombia zijn behoorlijk duur, maar in Bolivia betaal je meestal minder dan een euro.

Onverharde wasbordwegen hadden we vooral in Patagonië

We hebben ons deel aan onverharde wegen gehad. Vooral Península Valdez, de Carretera Austral en omgeving en de Ruta 40 van Salta naar Cafayate kenden honderden kilometers aan gravelweg. Het is natuurlijk oncomfortabel rijden maar onze ervaring is dat de auto er ook behoorlijk van heeft te lijden. 

De diesel kost een stuk minder dan in Europa, variërend van 50 cent in Ecuador tot ruim een euro in Chili. In Peru zagen we extreem veel benzinestations, vaak wel vier binnen een kilometer. In Bolivia was het een hele toer om regelmatig te kunnen tanken, wegens de schaarste aan brandstof in het land en daardoor vaak gesloten tankstations. 

Kamperen

Vrije standplaats in Argentinië, de 7-merenroute

De eerste etappe overnachtten we 88% van de tijd in de camper. De tweede etappe 64%; we waren toen weken lang in een appartement wegens de kapotte camper. De laatste etappe 68%; we bezochten toen vrij veel steden en hadden dan meestal een appartement of hostel.

In totaal hebben we 18% van de overnachtingen vrij gestaan. 

Vrij staan is in Argentinië, Chili en Bolivia vaak probleemloos mogelijk. In andere landen is het om veiligheidsreden niet altijd slim om te doen. Vaak kun je gratis of tegen een kleine betaling bij een restaurant of hostel staan en daar de voorzieningen gebruiken. 

Camping in Peru van een Nederlander

Campings zijn vooral in Uruguay en Argentinië veel te vinden en vaak goedkoop of zelfs gratis. In Chili zijn ze wat dunner gezaaid en ook duurder, maar wel van betere kwaliteit. De beste campings zijn van buitenlanders die in Zuid-Amerika zijn neergestreken. Daar bleven we dan vaak ook wat langer. 

De camper

Degenen die ons blog steeds hebben gevolgd weten dat we met een inmiddels 25 jaar oude Volkswagen T4 onderweg waren, die momenteel 475.000 kilometer op de teller heeft. Het is dus niet heel vreemd dat er wel eens wat kapot gaat. De korte opsomming: kapot zonnepaneel, barst in de voorruit, kapot wiellager, kapotte band (vervanging nodig), vervanging koppeling en vliegwiel, vervangen rubber hoes aandrijfas, kapot laadapparaat (in Nederland gerepareerd), kapotte spanningsregelaar, stuk gereden mistlamp, vervangen stuurarm, geleidepennen schijfrem verdwenen, spatschermen schijfremmen afgebroken, olielekkage, koelvloeistoflekkage, brandstoflekkage, verloren wielbout. 

Eerste garagebezoek in Argentinië: wiellager vervangen;
we overnachtten in de garage

Is het veel? Op 40.000 kilometer over niet zo goede wegen valt het misschien wel mee, gezien leeftijd en kilometrage. We hebben niet de allermoeilijkste wegen genomen en de ergste en vaak afgelegen hobbelpistes vermeden. We zijn ook nogal geschrokken van het verhaal van twee Belgen (die we eerder ontmoet hadden) die met hun grote truckcamper op een smal weggetje zijn omgekiept. De bergingsoperatie duurde dagen en de reparatie maanden. 

De Belgische truck in een ongemakkelijke positie

Voor onze oude camper moet je niet naar een merkgarage, ook niet voor onderdelen. Via de app iOverlander vonden we steeds een geschikte werkplaats, meestal kleinschalig. 

We zijn tevreden met onze kleine buscamper. Een truckcamper zouden wij (veel) te groot en te onhandig vinden, maar ook te duur in aanschaf en gebruik. Een Landrover of Land Cruiser zou leuk geweest zijn om wat lastiger routes te rijden, maar de leefruimte vinden wij te klein. Een wat grotere buscamper als een Mercedes Sprinter geeft je meer wooncomfort, dus dat was een serieuze optie geweest, maar we hadden deze bus al sinds 2001, dus was voor ons heel vertrouwd. 

Grenspassages

We zijn met de camper 18 keer een grens gepasseerd. Dat is elke keer een gedoe, want elke keer moet je vier stappen nemen, paspoort stempelen uitgaand, auto afmelden, paspoort afstempelen inkomend en auto registreren voor tijdelijke invoer. In Chili komt daar nog bij dat je aangifte moet doen van verse producten en de controle daarop. Anders gezegd, verse producten worden geconfiskeerd. Doorgaans ben je zo'n anderhalf uur kwijt. De eerste grens tussen Argentinië en Chili duurde echter minstens vier uur, wegens de enorme lange wachtrij. Bovendien kunnen grenzen meerdere dagen gesloten zijn, zoals we twee keer hebben meegemaakt. 

Het milieu

Waterkrachtcentrale in de rivier de Paraná die miljoenen
mensen in Argentinië en Paraguay van groene stroom voorziet

De landen Chili en Peru zijn de landen met het meeste afval langs wegen en op stranden. We zagen daar regelmatig voor ons mensen die van alles uit de auto gooien. Anderzijds wordt in verschillende steden en nationale parken moeite gedaan om gescheiden afvalinzameling van de grond te krijgen. Vooral Uruguay en Ecuador zijn landen die er positief uitspringen. 

Er wordt nog nauwelijks iets gedaan aan elektrisch rijden. Hier en daar zie je elektrische stadsbussen, zoals in La Paz en Lima. 

Stokoude auto's zie nog veel in Argentinië en Bolivia, ook vrachtauto's van 40 of 50 jaar oud. Dat is natuurlijk slecht voor de stedelijke leefomgeving. Het nieuwste wagenpark zie je in Chili, met opvallend veel Chinese merken. Die lijken in heel Zuid-Amerika in opmars.

In Zuid-Amerika wordt veel elektriciteit met waterkracht opgewekt, maar ook zonne- en windstroom zijn in opkomst. In dat opzicht is de stroom in landen als Uruguay, Brazilië en Colombia een stuk groener dan die in Nederland. 

Inkopen

De vleesafdeling is ook in een kleine supermarkt groot;
straathonden worden hier, in Argentinië, getolereerd

De duurste boodschappen deden we in Uruguay en de goedkoopste in Bolivia. De mooiste supermarkten hadden we in Argentinië en Chili. Vaak kun je goed groenten en fruit op de plaatselijke markten kopen. Het was geen probleem om alles wat we nodig hebben te krijgen. Alleen koffie is in Chili lastig (vaak alleen oploskoffie) en in Colombia kun je alleen dure geïmporteerde wijn kopen. 

Wij koken in Zuid-Amerika op schroefblikjes gas. Die kun je in de meeste landen lastig krijgen maar in Chili juist gemakkelijk. Op een gegeven moment hadden we zo'n 12 van die blikjes van 450 gram bij ons, zodat we na Chili voor de rest van de reis voldoende zouden hebben. 

Restaurants

We aten enkele keren Libanees, voor vegetariërs perfect

Om de drie tot vijf dagen eten we in een restaurant. Dat varieert van een simpel dagmenu van drie euro tot een toprestaurant. Het lekkerst aten wij in het restaurant Nativa in Sucre, Bolivia. Daar zouden we graag nog eens terugkomen. Het is niet in alle restaurants mogelijk om iets vegetarisch te krijgen, maar toch opvallend vaak was het wel mogelijk. Ook blijken er in de wat grotere plaatsen vegetarische restaurants te zijn, zeker waar veel toeristen komen. Dat Zuid-Amerika alleen maar vlees serveert, is al lang niet meer zo. In Argentinië nog het meest. 

De bevolking

In alle door ons bezochte landen is de bevolking uiterst vriendelijk. In de kleinere dorpen en bijvoorbeeld tijdens wandelingen word je vaak spontaan begroet. Als je laat merken Spaans te spreken is men vaak ook uit op een praatje. 

Armoede op het platteland van Peru

De welvaart is nogal scheef verdeeld in de meeste landen en vooral in Bolivia en Peru zie je veel armoede op straat. Er wordt in de grote steden ook gebedeld maar de meeste armen proberen toch met straatverkoop wat te verdienen. Er zijn enorm veel mobiele etensstalletjes op de trottoirs en op de stranden word je elke 5 minuten wel aangesproken door iemand die je wat wil verkopen, tot complete maaltijden toe. 

Er leven in de grote steden ook veel verslaafden op straat helaas, vooral in Bogotá viel ons dat op. 

In Zuid-Amerika houdt men wel van een feestje, vooral in het weekend. Dat gaat dan steevast gepaard met eten, drinken en muziek. Vaak zijn het families, wat wel meevalt, maar als het jongerengroepen zijn, berg je maar. We wisten na verloop van tijd wel waar we wel en waar we niet moesten zijn in het weekend. Maar soms moet je het maar gewoon accepteren; het hoort bij de cultuur.

Dieren

Campinghond en campingkat

Bijna overal is een hondenprobleem, althans wij ervaren de straathonden als een probleem. Vooral het nachtelijk geblaf is soms wel erg hinderlijk. Men heeft hier ook veel honden als huisdieren of als bewaking. Een camping zonder hond is bijna onbestaanbaar. 

In de meeste gevallen worden de straathonden gedoogd, gevoerd en vooral in Chili zelfs gehuisvest in openbare hondenhokken. Ze zijn nooit agressief.

In verschillende landen zagen we tientallen tot honderden guanaco's, vicuña's, lama's en alpaca's. De laatste twee zijn gedomesticeerd en de eerste twee wild. Het valt niet altijd mee om ze uit elkaar te houden. 

De grootste papegaaienkolonie ter wereld, in Argentinië;
de vogels hebben in de loop der tijd holen gemaakt

In Patagonië worden ook veel schapen gehouden, die geïntroduceerd zijn door immigranten uit Wales. In sommige landen worden nog ezels als lastdieren gebruikt.

In de Andes kun je ook gemakkelijk flamingo's zien. Voor de duizendtallen moet je echter bij onder andere de Boliviaanse meren zijn, een gedeelte waar we niet zijn geweest. 

Pinguïns hebben we ook gezien, de Magelhanes pinguïns aan de Atlantische kust en de Humbolt pinguïns aan de Pacific kust. In Argentinië en Peru hebben we condors gezien. De vogelwereld in Zuid-Amerika is zo divers dat het in dit bestek ondoenlijk is een opsomming te maken.

Wat de overige dieren betreft vermelden we apen in Colombia, een kaaiman in Argentinië, capibara's in Argentinië, robben, zeeolifanten, zeeleeuwen, zeeschildpadden. 

Waar we vooraf vrees voor hadden waren muggen. Dat is helaas ook uitgekomen omdat een tijgermug dengue heeft overgebracht. De laatste etappe bleef ons verder muggenleed gelukkig bespaard. 

Natuur en landschap

Warmwaterbaden Valle Colina, Chili

De landschappen van Zuid-Amerika zijn groots en uitgestrekt. Of het nu woestijn, pampa, oerwoud, kusten, rivieren, watervallen of bergen is, alles is hier in de overtreffende trap. In veel gebieden kom je nauwelijks mensen tegen, zodat je tegen eenzaamheid moet kunnen. We hebben heel wat wandelingen gedaan, want dat is toch de beste manier om van het landschap te genieten. 

Een bijzonderheid in Zuid-Amerika is het grote aantal warmwaterbronnen en de daarmee gevoede thermaalbaden. Dat heeft natuurlijk met het vulkanisme te maken, maar ook in het laagland van Argentinië en Uruguay tref je enorm veel thermaalbaden aan. We hebben er ongeveer tien bezocht. Ze hebben niet allemaal een natuurlijke uitstraling want soms is het niet meer dan een betonnen zwembad. De mooist gelegen was die van Valle Colina, ten zuidoosten van Santiago de Chile, hoog in de bergen. Er is ook een camping bij.

Cultuur

Kunst waar je blij van wordt; houtskooltekening in het museum van moderne kunst in Cartagena

Zuid-Amerika is razend interessant vanwege de volkscultuur en de precolumbiaanse culturen. Er zijn ongelooflijk veel antropologische musea die daar aandacht aan besteden. We hebben er heel wat bezocht. Vooral in Peru en Ecuador hebben we precolumbiaanse opgravingen bezocht die een mooi inzicht geven in de hoogstaande culturen die hier 1500 tot 3000 jaar geleden waren. Maar ook de moderne kunst had onze belangstelling. In steden als La Paz, Lima, Bogotá en Punta del Este (Uruguay) waren erg interessante musea voor moderne kunst. 

In Bogotá hebben we de straatkunst opgesnoven, maar ook in Lima en Cuenca waren schitterende muurschilderingen en intrigerende graffiti te bewonderen.