Sajama (Bolivia)

Twee vulkanen aan de overkant van het Chungarámeer, Chili

Na 4900 kilometer sinds eind oktober hebben we opnieuw een landsgrens bereikt en nu ook een land waar we nooit eerder zijn geweest. Een minpunt is dat het regenseizoen in Bolivia is begonnen en dat mogen we meteen ervaren want we zien van verre een onweersbui aankomen die ook bij ons in het dorp Sajama hagel laat vallen. Volgens het weerbericht is het morgen wel weer zonnig.

Putre

Gisteren hebben we een uitstapje gemaakt naar warmwaterbronnen in de buurt van Putre. Het was water van zo'n 38 graden was heerlijk. Er waren maar vier andere mensen. We hebben overnacht in het dorp zelf. Het ziet er leuk uit en het was er redelijk rustig. Er waren op zondagavond een paar werklui bezig om kerstversiering op het gemeentehuis aan te brengen en dat gaat natuurlijk alleen goed als er harde muziek bij wordt afgespeeld. 

De route naar de grens was absoluut spectaculair. Er zijn meerdere besneeuwde uitgedoofde vulkanen en meren met honderden vogels. Ook zien we weer vicuña's en lama's.

We deden een korte wandeling langs het meer op 4650 meter; hoger wandelden we nog niet

Ook enkele flamingo's presenteerden zich voor de vulkaan Parinacota

De grensovergang duurde wat langer dan we de laatste tijd gewend zijn, maar het is uiteindelijk gelukt. We moesten van een strenge Boliviaanse mevrouw al onze persoonlijke bezittingen in tassen door een scanner laten gaan. Er komen voornamelijk buspassagiers over deze grens, dus dan is het te begrijpen, maar voor reizigers in een camper? We hebben uiteindelijk wat spullen uit de camper gehaald en min of meer aan de opdracht voldaan. Want ja, al onze spullen in de camper zijn persoonlijke bezittingen.

Het sportcomplex in Sajama, met uitzicht op de vulkaan

Sajama ligt vlak na de grens aan een 11 kilometer lange zandweg en heeft wat toeristische voorzieningen. Het ligt aan de voet van de gelijknamige gedoofde vulkaan en daar gaan mensen wandelen. Ook zijn er warmwaterbronnen, dus daar gaan we ook nog naar toe. 

We staan op een terrein met allerlei sportvoorzieningen. Ook zijn er wc's en water. Van de hoogte, hier 4300 meter, hebben we geen last meer. 

Putre

Overnachtingsplek in de Atacamawoestijn, maar wel enkele bomen

We hebben ons verblijf eergisteren met nog een dag verlengd in Iquique. Aan het strand dit keer, samen met zo’n zes andere campers, waaronder een VW T4 zoals wij hebben. Hij zag er mooi uit en wordt gebruikt door een jong Argentijns stel. 

Stand in Iquique met kerstboom

De plek was rustig als overnachting maar ‘s avonds is er enorm veel activiteit van joggers, skaters en fietsers. Veel jongeren komen hier sporten en het is ook wel uitnodigend met de goede voorzieningen en vlak aan het strand. 

Een diorama verbeeldt het werk in de salpetrgroeve

Gisteren vertrokken we naar het binnenland. We hoopten nog een blik te kunnen werpen op de kledingstort in de woestijn, waarover in een NRC-artikel werd gerept. Chili is een dumpplaats voor onverkochte kleding uit Europa en de VS. Gedeeltelijk wordt het hier verkocht of geëxporteerd naar omliggende landen. Echt onverkoopbaar spul blijft liggen in de woestijn. 

We bezochten de Oficina Humberstone. Met oficina worden de salpetergroeven aangeduid waarvan er in deze omgeving tientallen zijn geweest. De Engelsman Humberstone nam er een over en exploiteerde hem tot in de zestiger jaren. Het dorp dat bij zo’n mijn werd gebouwd werd in dit geval een museum en het spookdorp werd gedeeltelijk gerestaureerd, ook al omdat het werelderfgoed is. Wij hadden zoiets eerder gezien maar Humberstone is wel echt bijzonder vonden wij. 

 

Het werd ons ook duidelijk dat in de begintijd, rond 1900, de sociale omstandigheden erg slecht waren. Er braken stakingen uit, die bloedig werden neergeslagen. Later is de situatie wel verbeterd. De dorpen bij de salpeterfabrieken hadden allemaal het zelfde stramien met onder ander school, theater, kerk en winkels. Ze lagen afgelegen in de woestijn, zodat het hele leven zich noodgedwongen in zo’n dorp afspeelde. 

Salpeter is natriumnitraat en was een gewilde grondstof voor kunstmest en allerlei biochemische toepassingen.

We eindigden de dag ook in de woestijn, maar wel met bomen om ons heen, voor het eerst weer in de Atacama. Het was een prachtplek met een mooie sterrenhemel. 

Onderweg zagen we deze vier meter hoge beelden;
ze zijn geïnspireerd op mummies uit deze omgeving;
ze geven mooie klanken door de wind

Verrekijker in de aanslag

Aan de overkant afbeeldingen van lama's (klik voor scherpere weergave)

Vandaag vervolgden we de reis naar Arica, de meest noordelijke stad, vlakbij de grens van Peru. We deden nog wat boodschappen en tankten extra vol. Normaal als je tankt en je stopt als het tankpistool afslaat is de tank niet echt vol. De pompbediende wist er met veel geduld nog 13 liter extra in te krijgen. Zo kunnen we een eind komen, want voorlopig zien we geen tankstation meer. 

We staan inmiddels op 3100 meter hoogte even voor het dorp Putre, prima om te wennen aan hoogten rond de 4000 meter waar we de komende tijd langdurig zullen verkeren. We zijn op weg naar Bolivia. 

Iquique (2)

De haven van Iquique vanaf ons balkon

Eigenlijk zou Iquique in Peru moeten liggen en evenzo zou Antofagasta in Bolivia moeten liggen. De Salpeteroorlog, eind 20e eeuw, had echter tot gevolg dat Chili deze gebieden kon toevoegen en daardoor nog een paar honderd kilometer langer werd dan het toen al was. 

De replica van de Esmeralda

In Iquique wordt die geschiedenis levend gehouden en vooral Arturo Prat met zijn vlaggenschip Esmeralda wordt een heldenstatus toegedicht. Weliswaar verloor hij zijn schip en zijn leven hier voor de kust van Iquique tegenover een veel beter bewapend en sneller Peruaans oorlogsschip, maar de oorlog was met deze verloren zeeslag allerminst verloren. Met Engelse hulp konden de Chilenen de Salpeteroorlog in hun voordeel beslissen en konden de rijke salpeter- en koperbaronnen hun belangen veiligstellen. 

De zeeslag uitgebeeld: het laden van een kanon

We kregen het vandaag allemaal te zien in en op een replica van de Esmeralda, het stoom-zeilschip waar we vanuit ons appartement zelfs op uitkijken.

We hebben voor enkele dagen een Airbnb-onderkomen, heel comfortabel en centraal gelegen. We hebben een mooi uitzicht op de haven en de baai aan de noordkant van het centrum. Het is niet echt rustig want de noordelijke toegangsweg naar de haven loopt hier langs en daar komen vrachtwagens over die containers van en naar de haven brengen.

Houten herenhuizen in Iquique

Het centrale plein is vernoemd naar Arturo Prat

Iquique is een prettige stad van zo'n 250.000 inwoners. Het centrum telt veel gerestaureerde houten panden aan de Baquedanostraat, waarin ooit de rijke bovenlaag woonde. Nu is het een autovrije flaneerstraat geworden.

Pisco sour op ons balkon

Iquique

Mano del Desierto, verplichte stop aan de Ruta 5

Het is nog 80 kilometer tot de grote stad Iquique. We staan weer aan zee op een eenzaam plekje een eindje vanaf de kustweg Ruta 1. 

Taltal, een zwerfhond is nooit ver weg in Chili

De kust telt hier duizenden vogels, meeuwen, aalscholvers, pelikanen en gieren vooral. Het moet wel een visrijk gebied zijn. 

 

Er zijn hier weinig steden of dorpen, eigenlijk voornamelijk kleine nederzettingen van houten huisjes, veelal zelf gebouwd. De mensen leven hier van de visvangst en het binnenhalen van zeewier. Nu het weekend is zien we ook wel hier en daar een caravan of tent op het strand staan.

Overnachting bij Tocopillo

Gisteren stonden we ook op zo’n plek, iets ten noorden van het stadje Tocopillo. Net na ons kwam een Braziliaanse camperbus bij ons staan. Ze zijn van plan ook naar het noorden te reizen en uiteindelijk in Alaska te komen. De Brazilianen zijn duidelijk de reislustigste Zuid-Amerikanen. 

Eergisteren voerde de route door het binnenland en we kwamen langs de beroemde sculptuur van een meter of 10 hoog, genaamd Mano del Desierto (hand van de woestijn). 

Ruïne van voormalig hotel

Vanochtend namen we een kijkje bij een verlaten complex van huizen met hotel, pal aan zee. Het bood lang geleden onderdak aan werknemers in de winning van guano, destijds een veel geëxporteerde meststof. 

Opvallend genoeg hebben we een sterk 4g-signaal op onze huidige overnachtingsplek terwijl er in de verste verte geen huis te zien is.

Quebrada Honda, een van de dorpjes aan zee met houten huizen en hutten