Concordia

Paasdrukte op camping in Chajarí

We moeten het even hebben over dengue, want inmiddels is door een arts vastgesteld dat Janny nu een week deze ziekte heeft. Dengue, of knokkelkoorts, wordt overgebracht door tijgermuggen, die overdag actief zijn. We wisten dat in Argentinië, Paraguay en Brazilië veel dengue voorkomt en we hebben ook echt wel opgelet met muggen, maar het kan toch gemakkelijk gebeuren blijkbaar. 

Ze is er erg ziek van met misselijkheid, overgeven, hoofdpijn, rugpijn, koorts, algehele slapte, malaise en gebrek aan eetlust. 

We zijn dus bij een kliniek geweest en daar wist men onmiddellijk wat er aan de hand was. Ze kreeg een infuus en het advies minstens twee liter water per dag te drinken want ze was behoorlijk uitgedroogd. Er kwamen nog drie andere mensen binnen die ook allemaal een infuus kregen, al weten we niet of ze ook dengue hadden.

Onze reis is dus in een dip beland. We hebben twee dagen op een camping bij termen doorgebracht en niet bedacht dat het een paasweekend is. Voor Argentijnen is dat tot en met dinsdag omdat er dan nog een feestdag is. Het is dus echt overvol met lange rijen voor de ingang. We hadden een plek op de camping gevonden maar mochten er om onduidelijke redenen niet staan. Onze buren uit Buenos Aires deden een goed woordje voor ons en toen was het alsnog geregeld. 

Overdag is het rustig op de camping want de meesten zijn naar de baden, wij niet. Dan hebben we het niet over de papegaaien die de hele dag in de eucalyptussen tegen elkaar schreeuwen.

‘s Avond is het geheel anders en gaat iedereen uitgebreid eten en kletsen. Gelukkig geen harde muziek maar wel een aggregaat bij ons in de buurt, want dat deel mist stroomaansluitingen. 

Afgelopen nacht kwamen onze andere buren, 8 man sterk, om half 2 thuis onder luid gepraat. Echt ontspannen is het dus niet met zoveel Argentijnen om je heen. 

Ons tuinhuisje voor twee dagen

Vanwege de gezondheid en de nabijheid van een kliniek zijn we nu weer in een huisje, in de stad Concordia. Aan de overkant van de rivier ligt Uruguay te wachten want we zullen over een paar dagen de rivier oversteken.

Vandaag is het voor de verandering bewolkt met buien maar nog wel 25 graden.

Paso de los Libres

Af en toe zien we vanaf onze route de Rio Uruguay

We hebben voor vandaag een zeer rustige en kleine camping gevonden bij het dorpje Bonpland. Het is een gratis gemeentelijke camping waar de beheerder een fooi op prijs stelt. Er zijn veel vogels hier.

De camping in Oberá heeft zijn eigen waterval

Helaas gaat het met Janny de afgelopen dagen niet goed. Ze heeft zware griepverschijnselen, zoals hoofdpijn en misselijkheid. Ze heeft al ruim twee dagen niet gegeten. Een coronatest was negatief en dengue, dat in deze omgeving heerst, lijkt ook niet helemaal van toepassing. 

Eergisteren waren we op een mooie camping even buiten Oberá. Dat is een grote stad, bekend van de vele immigranten. Gisteren hebben we zo'n 200 km gereden tot Santo Tomé waar we een motel hebben genomen. Janny slaapt de meeste tijd, ook tijdens het rijden op de achterbank. 

Vrij plotseling verlieten we gisteren het oerwoud. Dat is trouwens niet ononderbroken want de Europese immigranten hebben op veel plekken landbouw opgezet, onder andere uitgestrekte plantages met yerba mate, maar ook grasland en mais.

Nu is het landschap vlak en saai geworden, de pampa zoals we die van Argentinië kennen. Het is het domein van stieren die grazen in het niet meer zo groene gras. En de gaucho's te paard die de stieren de goede kant op sturen. 

Maar deze camping is wel een groene oase met bomen die zorgen voor schaduw. 

In drie dagen hebben we in totaal 550 km gereden, veel voor ons doen. De temperatuur wordt steeds meer gematigd, dat wil zeggen, zo rond de 29 graden maximaal. Het is eigenlijk ideaal want regen is ook ver weg.

De gemeentecamping van Bonpland met uitzicht op de pampa

El Soberbio

Camping in Soberbio aan de Rio Uruguay

We hebben de grensrivier tussen Brazilië en Argentinië bereikt, de Rio Uruguay.

Deze vlindersoort met "88" zien we vaak

Verder stroomafwaarts wordt het de grensrivier tussen Uruguay en Argentinië. De omgeving telt enkele natuurreservaten met oerwoud, maar op veel plekken hebben immigranten uit Europa landbouw en veeteelt geïntroduceerd. Er is ergens in de provincie een plaats waar jaarlijks de dag van de immigranten wordt gevierd met het tonen van de cultuur en de gebruiken van maar liefst 17 verschillende immigrantengroepen uit Europa. De streek is in Argentinië ook heel bekend vanwege de teelt van de yerba mate, de bekende kruidenthee. We zien overal kleine perceeltjes of grotere plantages waar dit product wordt verbouwd.  

Tijdens een wandeling vandaag

We zijn er inmiddels achter dat de taal die hier gesproken wordt een mengtaal is van Portugees en Spaans. Dat maakt de verstaanbaarheid voor ons alleen nog maar moeilijker.

Gisteren reden we naar Sobrebio aan de Rio Uruguay en we vonden een mooi gelegen camping aan de rivier met ook nog eens goede voorzieningen. We zien met grote regelmaat taxibootjes heen en weer varen tussen Brazilië en Argentinië en terug.

Brug over een zijrivier

Vandaag reden we 65 km naar de Saltos del Moconá, ja alweer watervallen. De omgeving daar is echt oerwoud, ondoordringbaar en groen. Ook hier is weer een enorm aantal vlinders in alle mogelijke kleuren. 

Luchtfoto van de Saltos del Moconá, bron: het internet

Maar goed, de watervallen dus. In de Rio Uruguay is op deze plek door een geologische gebeurtenis een splitsing van de rivier ontstaan. Het meeste water stroomt links in stroomversnellingen omlaag, maar rechts is een plateau waar het water overheen stroomt en op verschillende plekken omlaag stort. Dat plateau is drie kilometer lang en de watervallen ook. De watervallen liggen dus midden in de rivier, in de lengterichting. Je kunt er met een bootje langs varen. 

De enige complicatie is dat de watervallen erg laag zijn als de rivier waar ze in storten hoog staat. Hoe minder waterafvoer, hoe hoger de watervallen. Soms is het waterpeil zodanig dat ze maar een meter hoog zijn en dan varen de boten niet. Vandaag waren ze circa 3 meter, dus niet echt spectaculair, maar we zijn toch maar gegaan en hadden er geen spijt van. Het waterpeil is mede afhankelijk van een stuwdam stroomopwaarts, op Braziliaans grondgebied.

Zo zagen wij het vandaag vanuit de rubberboot, aanzienlijk minder hoog

San Pedro (Argentinië)

We zijn terug in de provincie Misiones, die ingeklemd is tussen Paraguay en Brazilië. 

De laatste keer aan de Paraná, in Eldorado

Noodweer op komst in Ciudad de Este

We vertrokken met spectaculair weer. Een koufront met bijna zwarte wolken bracht eerst storm en daarna regen. De temperatuur die de avond ervoor nog 32 graden was zakte hierdoor pijlsnel naar 20 graden. We zijn eindelijk verlost van de extreme hitte van de afgelopen week. 

 

We kozen ervoor om niet weer via Brazilië te gaan maar de veerboot te nemen over de Paraná naar Argentinië. Er gingen maar 7 auto's mee. De grensformaliteiten gingen daarom ook supersnel.

Kampeerplek in Eldorado

Eenmaal terug in Puerto de Iguazú deden we eerst boodschappen en reden terug langs de Paraná naar Eldorado. Daar stonden we prachtig aan de rivier in een park. Opvallend genoeg was er een toiletgebouw en de hele nacht bewaking. 

Deze wandeling was te lastig, glibberig

Gisteren reden we naar een provinciepark met gratis kampeerfaciliteiten. Het was nogal primitief. Ook de wandelroute hier was niet wat we ervan verwacht hadden. Vandaag reden we een stukje verder naar de plaats San Pedro. Hier zochten we maar eens een kapper op, want dat was na maanden wel nodig. 

Kapper Guillermo aan het werk

We kwamen op goed geluk terecht bij Guillermo een jonge kapper die het heel bijzonder vond om Nederlanders in zijn zaak te hebben. We moesten een selfie met hem maken. Een knipbeurt kost hier het luttele bedrag van drie euro. 

 

We deden nog een korte wandeling in een park met araucaria's, die hier ook wel de Paranápijnboom wordt genoemd. Het is de bekendste boom van deze regio, ook van Zuid-Brazilië. We hadden veel verder naar het zuiden op de grens van Chili en Argentinië ook al araucaria's gezien, maar die verschillen toch iets van deze meer tropische variant. We werden aangeraden ons in te spuiten tegen muggen. Er heerst hier dengue en die raad namen we dus ter harte.

We staan nu op een rustige camping even buiten San Pedro. Tijd om de was te doen, te koken en de auto te wassen. Die was inmiddels weer behoorlijk vuil geworden wegens de regen en vrachtauto's die uit het bos komen met hout en dus modder op de weg achterlaten. 

Araucaria's, een miljoenen jaren oude coniferensoort, zijn het embleem van Misiones

Ciudad del Este (2)

Monday waterval in Ciudad del Este

Zonder airconditioning is het deze dagen nauwelijks vol te houden en juist gisteren ging de airco van het huisje kapot. De eigenaar kon het ook niet oplossen en bood aan dat we zouden verhuizen naar het huisje ernaast. In een kwartiertje hadden we alles overgebracht. 

Tropische oerwoudbegroeiing

We hebben inmiddels ook tweemaal stroomuitval gehad en dat wil je natuurlijk ook liever niet. Het duurde gelukkig maar 20 minuten. In Puerto Iguazú hadden we dat trouwens ook tweemaal, dus blijkbaar is het een probleem van deze omgeving. 

 

Vandaag bezochten we de Monday waterval in het zuiden van de stad. Het heeft niets met maandag te maken maar het is een Guaraní-woord. Het park met de waterval was leuk maar na Iguazú is dit natuurlijk maar bescheiden. Er waren ook vrijwel geen bezoekers. 

Verjaardagslunch

Het is Janny's verjaardag, dus we kochten wijn en taart en we lunchten in een goed restaurant. We brengen nog een nacht in het huisje door en gaan dan terug naar Argentinië.

Paraguay zullen we ons herinneren van de chaotische stad Ciudad del Este en we zullen het land daarmee geen recht hebben gedaan. Maar verder het land ingaan was niet ons plan en we horen eigenlijk ook niet van anderen dat er veel aantrekkelijks te zien is. 

De afgelopen twee weken hebben we 1400 km afgelegd tussen Paraná en CdE

Ciudad del Este (Paraguay)

Het drielandenpunt gezien vanaf Argentinië; het punt ligt in de rivier Paraná;
rechts stroomt de Rio Iguazú in de Paraná
de nieuwe brug tussen Foz de Iguaçu en Ciudad del Este wordt binnenkort in gebruik genomen;
er is ook nog een veerboot tussen Argentinië en Paraguay, maar die vaart niet op zondag

Monument op het Argentijnse uitzichtpunt

De tamelijk uitgestrekte Stad van het Oosten (zoals de naam letterlijk vertaald luidt) is een bizarre plek. Je komt er over een brug over de grensrivier Paraná vanuit het Braziliaanse Foz de Iguaçu. Maar er is nauwelijks verschil, behalve dan wat de drukte betreft. In Ciudad del Este (CdE) hoor je meer Portugees dan Spaans en zie je meer Braziliaanse kentekens dan Paraguayaanse. Zelfs in winkels en restaurants word je in het Portugees te woord gestaan, maar wij praten vanzelfsprekend in het Spaans terug. 

Het draait bij dit grenstoerisme natuurlijk allemaal om de prijsverschillen. Vooral geïmporteerde producten zijn in Paraguay goedkoper dan in Brazilië. Je ziet in CdE dus honderden winkels met elektronica, sportkleding, parfums, medicijnen en autobanden. Er zijn luxe winkelcentra en er zijn straten met allerlei kleine winkeltjes of kramen en er zijn zelfs straatverkopers die ook een graantje willen meepikken. De Brazilianen komen met auto's, minibusjes en touringcars voor een dagje winkelen en dat met duizenden tegelijk.

Vandaag hebben we zelf ook meegedaan aan dit circus, in de eerste plaats om nieuwe banden voor de camper te krijgen. Dat lukte al bij de eerste zaak waar we de naam Continental op de voorgevel zagen. We gingen voor het Duitse Continental of het Franse Michelin. De prijs was inderdaad vrij laag, iets lager dan in Nederland en flink lager dan in Argentinië of Chili. Ook hier sprak de verkoper Portugees en gebrekkig Spaans, althans de meeste tijd leek het meer op Portugees dan op Spaans. Afrekenen moest in dollars of euro's, want alleen met contanten krijg je korting. Altijd handig om wat bij je te hebben onderweg.  

Gisteren kwamen we hier aan na twee grenspassages. Eerst moesten we een brug over naar Foz de Iguaçu in Brazilië. Het was zondag maar desondanks stond er een flinke rij van vooral Braziliaanse auto's. Na een uur waren we er doorheen. Vervolgens minstens 10 kilometer door de stad Foz naar de volgende grensbrug. Het was inmiddels flink gaan regenen. Hier waren we wat sneller klaar. 

Een en al modder

De navigatie van Maps.me stuurde ons daarna over enkele onverharde wegen en we kwamen met de schrik vrij. Het was daar vanwege de regen een grote glijpartij. Het was bijna onmogelijk de auto onder controle te houden over deze modder. Snel maar weer terug naar de hoofdweg. We hadden een huisje geboekt aan een meer een eind buiten CdE maar hadden alleen de locatie, geen straatnaam, want die is er niet. We vroegen iemand de weg en die stuurde ons de verkeerde kant op met als gevolg weer modder. We moesten nog een tijd wachten omdat voor ons een auto vast kwam te zitten.

Huisje in het bos

Uiteindelijk kwamen we aan bij het huisje met kilo's klevende modder aan de camper. 

De bus wordt weer toonbaar

Vandaag hebben we bij een autowasserij de boel weer schoon laten maken en ook binnen werd de boel flink gezogen. Voor 5 dollar waren we klaar.

Het is nog steeds heet, hoewel het gisteren met de regen onder de dertig graden bleef. Vandaag was het weer 37 graden en de komende twee dagen ook. Daarna lijkt de ergste hitte voorbij. 

Eten aan het meer

Iguazú

We zijn gisteren aangekomen bij het drielandenpunt van Argentinië, Brazilië en Paraguay. We zijn nog wel in Argentinië. De stad heet Puerto de Iguazú. 

Je komt hier natuurlijk voor de watervallen en die zijn magistraal. Vandaag hebben we ze bezocht en de betiteling "één van de 7 natuurlijke wereldwonderen" lijkt ons geheel terecht. De plek wordt natuurlijk toeristisch uitgebuit en dat leidt tot 1,2 miljoen bezoekers per jaar. Er zijn twee looproutes aangelegd door het oerwoud en langs de watervallen en die moeten al die toeristen verwerken. Soms leidt dat tot kleine opstoppingen als iedereen op de zelfde plek de zelfde foto wil maken, maar we vonden het prima te doen. Een derde route, naar de Duivelskeel, is momenteel helaas gesloten wegens reparatie na natuurgeweld. Volgens velen zou dat juist het hoogtepunt zijn. Misschien moeten we nog eens terug...

Van de natuur zie je behalve bomen en planten vooral veel vlinders, enorm veel soorten vlinders. Er zijn bijvoorbeeld ook apen maar die hebben we niet gezien. 

Het mooiste is natuurlijk toch het donderende geweld van de watervallen. Men zegt dat het de breedste watervallen ter wereld zijn, zeker niet de hoogste. Over drie kilometer stort de Iguazú-rivier zich omlaag in meer dan 200 watervallen.

Een vaste bewoner

Je kunt de watervallen ook van de Braziliaanse kant bekijken, maar de meesten zijn het er over eens dat de blik van de Argentijnse kant indrukwekkender is, dus daar zullen wij het ook bij laten.

 

In de Wanda-mijn

Gisteren bezochten we op weg naar hier de mijn van het dorp Wanda. Het is een mijn waar halfedelstenen als kwarts en amethist worden gewonnen en verwerkt tot siervoorwerpen. We deden er een korte rondleiding en Janny kocht nog een aantal sierraden in de winkel. De winkel is een soort snoepwinkel voor veel vrouwen. 

Gisteren was het echt heet, tot ongeveer 38 graden. Vandaag voelde het iets draaglijker en het was zo'n 35 graden maximaal. We hebben een appartementje op 1 kilometer van het drielandenpunt met als belangrijkste kenmerk de airco. Maar ook verder is het comfortabel. Het was bij de watervallen wel flink zweten, maar we hadden het er graag voor over. 

San Ignacio

Mision San Ignacio, in het woud en toch in het dorp

We zijn in de provincie Misiones (te vertalen als Missies). Het blijkt een heel interessant gebied van Argentinië te zijn en niet alleen door de watervallen van Iguazú. Er is oerwoud en er zijn ruïnes van Jezuïetenmissies. 

Mision de Santa Ana

Na het bezoeken van twee van deze missies weten we ongeveer wat ze inhouden. Priesters van de Jezuïetenorde kwamen ruim 400 jaar geleden naar deze streek, gedeeltelijk ook in het huidige Paraguay en Brazilië met het doel om te evangeliseren, maar wel met een sociale instelling. 

Maquette van het centrum van Misión San Ignacio

In de missie van Santa Ana kregen we een uitgebreide uitleg van deze geschiedenis. De priesters probeerden het vertrouwen te winnen van de leiders van de clans van het Guaranívolk die in de oerwouden leefden. De priesters boden hen bescherming aan tegen agressieve kolonisten, onderwijs, huizen en een aantrekkelijke godsdienst die ze konden combineren met hun eigen goden. Ze moesten wel enkele gebruiken opgeven, zoals kannibalisme en polygamie, maar niet de taal. 

Zo ontstonden een soort modelsamenlevingen op vrijwillige basis, dus geen slavernij, met uiteraard een missiekerk, scholen, huizen, bestuursgebouwen, begraafplaatsen en werkplaatsen. Men probeerde zoveel mogelijk zelfvoorzienend te zijn. Er woonden enkele duizenden mensen in een missie.

Na ruim een eeuw vond de Spaanse koning het genoeg en verving de Jezuïeten door andere, minder vredelievende priesterordes, die bereid waren belasting te innen en aan hem af te dragen. Hierdoor en door aanvallen van Portugezen op de missies was het snel voorbij en trokken de inheemsen weer de oerwouden in of stichtten nieuwe dorpen en werden de missies platgebrand en deels afgebroken. Het woekerende woud dekte de overblijfselen toe en pas in de twintigste eeuw werden ze herontdekt en opgegraven en deels hersteld. Nu vormen ze Werelderfgoed van de VN. 

Het front van de missiekerk San Ignacio

Aan de missie van Santa Ana is niets herbouwd. De resten zijn blootgelegd en de begroeiing verwijderd.

De missie in San Ignacio (naar de stichter van de Jezuïetenorde Ignatius de Loyola) is wel gedeeltelijk herbouwd met de schaarse achtergebleven stenen. Deze plek is daarom ook bekender bij de toeristen, mede omdat de ruïnes aan de rand van het dorp liggen. 

De spectaculaire lichtshow onder de sterrenhemel

Om het voor bezoekers nog interessanter te maken wordt het verhaal van de missies uitgebeeld in een licht- en geluidsshow, die we gisteravond bijwoonden met acht andere mensen. Echt bijzonder vonden we dat, onder andere omdat het zich op verschillende locaties afspeelde waartussen je wandelde onder de sterrenhemel. Het was om 20 uur nog steeds ruim 30 graden. 

De kerk was wit en had één toren, zegt het infobord

Vandaag bezochten we dezelfde ruïnes nog eens bij daglicht.

Ontbijt bij het zwembad van het hostel

Vanwege de maximum temperatuur van rond de 38 graden, staan we tijdelijk niet op campings maar hebben we eenvoudige accommodaties met airco via Airbnb geboekt. Nu zijn we in een hostel van goede kwaliteit, 600 meter van de missie. We houden er lange siësta's, want tussen 13 en 18 uur gebeurt er weinig in deze braadpan van Argentinië. 

De grote toeristenstroom is in Misiones duidelijk niet nu in het hete seizoen, maar begint over enkele weken met Pasen. 

Ituzaingó

De mooi gelegen gemeentecamping van San Miguel

Van Bella Vista gingen we naar het dorp San Miguel, een van de toegangspoorten tot het enorm grote nationale park Iberá. De eerste nacht stonden we op een gemeentecamping bij het dorp en aan een meer. Het hele gebied is een lappendeken van meren, moerassen en bossen. 

Een familie capibara's hield ons even op

De volgende dag moesten we ruim 30 kilometer over zandwegen naar de ingang van het park. Dat viel niet mee, want op meerdere plaatsen was het rul zand, waar je met de nodige snelheid door heen moet. 

Een ons onbekende vogelsoort

Aan het eind van de weg troffen de parkranger (v) aan die ons wegwijs maakte. Er is een camping met faciliteiten, maar helaas werkten wifi en de warme douches niet. Wel is alles gratis hier. 

De capibara is een knaagdier

We zagen in het park tientallen capibara's (waterzwijnen in het Nederlands). Het zijn nogal trage en weinig schuwe dieren. Soms zitten ze midden op de weg en moet je ze bijna smeken om aan de kant te gaan.  Ook zie je vrij regelmatig een soort moerashert. Daarnaast heel veel soorten vogels die we nog nooit hadden gezien of gehoord hadden. We maakten die middag een wandeling en zagen diverse dieren. 's Avonds op de camping waren vuurvliegjes te zien. 

Camping in het nationale park Ibera

We troffen er een man die met een nogal grote drone aan het werk was, later ook nog eens toe het al donker was. Het bleek te gaan om een drone waarmee natuurbranden opgespoord kunnen worden. 

Na een goede nachtrust -het koelde af tot 20 graden- reden we nog 7 km het park in naar een rivier en daar zagen we ook nog een kaaiman, een klein soort krokodil.  

Vandaag reden we naar de plaats Ituzaingó. Die ligt weer aan de Paraná. Hier is enkele decennia terug een enorme stuwdam gebouwd voor elektriciteit. Om een stuwmeer te kunnen vormen in dit nogal vlakke land moest er een dam van 60 km worden gemaakt die zorgt voor een hoogteverschil van 23 meter. 

We boekten een tour bij het bezoekerscentrum annex museum. We moesten onze paspoorten laten registreren want de helft van de dam ligt in Paraguay. De dam is eigenlijk niet zo fotogeniek, maar is niettemin een enorm bouwwerk. Er zijn 20 generatoren die zorgen voor elektriciteit voor 7 miljoen huizen in beide landen. Er is ook een sluis gemaakt die het mogelijk maakt schepen de dam te laten passeren. Ook aan trekvissen is gedacht. Een sensor ziet vissen aankomen en er wordt dan automatisch een vissenlift in werking gesteld die de vissen 23 meter hoger brengt. 

Uitzicht op Río Paraná

We staan op camping El Mirador, inderdaad met een prachtig uitzicht op de Paraná. 

Camping El Mirador